Animal hoarders – dwangmatige dierenverzamelaars
Als je net in de wereld van het dierenwelzijn stapt, denk je dat iedereen net zo van dieren houdt als jij. Mensen en dieren hebben een hele mooie, speciale band. Maar er zijn meer mensen met een psychiatrisch probleem dan je denkt, die blijkbaar met het redden van dieren een eigen leegte op proberen te vullen. En die zonder het bewust te willen de dieren veel leed berokkenen. Men zegt wel eens ‘the road to hell is paved with good intentions’. Het dwangmatig verzamelen van dieren, ook wel ‘hoarding’ genoemd, komt helaas regelmatig voor, vaker dan je denkt. Bij particulieren, bij asielen, in binnen- en in het buitenland.
Wat is animal hoarding ?
Animal hoarding kan worden getypeerd door het uit de hand gelopen houden van honden (en/of andere dieren), samen met de ontkenning dat er een probleem is, én de onwil om afstand van dieren te doen.
Wanneer spreek je van animal hoarding?
- Als er meer dan een normale hoeveelheid dieren rondlopen in de beschikbare ruimte;
- Als er aantoonbaar te weinig zorg voor de dieren is (qua voeding, vachtverzorging, voortplanting, hygiëne, en ziekten);
- Ontkenning dat er een tekort aan zorg voor deze dieren is en de ontkenning dat de dieren daaronder lijden.
Wat gebeurt er in de hersenen van een hoarder?
Hoarding werd vroeger gezien als dwangneurose. Nu schaart met het onder de Obsessieve Compulsieve stoornissen (OCD genoemd). Maar wellicht moet het als een aparte afwijking worden geclassificeerd in het handboek voor psychiatrische aandoeningen. Mensen met OCD (bijvoorbeeld smetvrees) wéten dat ze aan een stoornis lijden, terwijl hoarders niet vinden dat ze een probleem hebben.
Mensen met verzamelwoede hebben veel hersenactiviteit in de voorste gedeelten van de hersenen als ze in een hersenscanner worden bestudeerd. Dit gebied heeft te maken met het nemen van beslissingen. Men ziet dat de informatieverwerking in de hersenen verstoord is; er zijn concentratiestoornissen, een hoarder kan slecht onderscheid maken, informatie vergaren en op basis daarvan een beslissing maken. Ook is er een gebrek aan inzicht, het hoarden is als het ware een blinde vlek. Er zijn trieste gevallen bekend dat een animal hoarder letterlijk tussen de dode en zieke dieren instond en beweerde dat er niets aan de hand was.
Er zijn ook aspecten van hoarding die lijken op een verslaving (zoals koopverslaving, elk nieuw dier dat de animal hoarder binnenhaalt geeft even een roes). Vijf procent van de bevolking schijnt te lijden onder een of ander vorm van hoarding.
Hoe ontstaat het?
Men heeft op dit moment het vermoeden dat er een aanleg voor moet zijn (het kan in families voorkomen, dat duidt op een genetische component), maar dat er een aanleiding voor moet zijn om het in werking te zetten. Dit is vaak een wat ze ‘life event’ noemen. Zoals een echtscheiding, de dood van een kind, verlies van een baas, etc.
Er is hoe dan ook een emotionele pijn, die niet met menselijke aandacht kan worden opgelost. De hoarder zoekt de troost bij dieren, die liefde geven zonder voorwaarden, die je accepteren zoals je bent, en die afhankelijk van je zijn.
Risico’s voor de hoarder zelf
Een hoarder stelt zichzelf bloot aan:
Wat is het verschil tussen animal hoarding en een asiel runnen of honden redden?
Animal hoarding kan beginnen als een nuttige missie om dieren te redden, maar door verschillende psychologische factoren gaat het uiteindelijk over in het vervullen van een eigen leegte en komen de dieren niet op de eerste plaats. Het is als het ware een glijdende schaal, voor de buitenwereld gekenmerkt door een toenemende bezorgdheid of de situatie nou wel of niet de grens van het acceptabele overschrijdt.
Sommige animal hoarders hebben stilletjes veel dieren thuis, anderen treden meer naar buiten en presenteren zich als een dierenredder.
Een goede dierenredder of een opvang voor dieren zal altijd het belang van de dieren voorop stellen, en erkent wanneer de capaciteit van de opvang en het welzijn van dieren in het gedrang komt en zal daar naar handelen. En open staan voor een dialoog, waar de animal hoarder vaak vijandig reageert op bezorgdheid van anderen.
Helaas zien ook soms de dierenvrienden in de omgeving van de animal hoarder niet dat er iets mis is, en zullen ze de persoon verdedigen, omdat die zo enorm veel overheeft voor de dieren. De dierenvrienden in de omgeving zullen zich vooral moeten afvragen hoe het met het welzijn van de dieren staat.
Dit zijn de punten waar je op kunt letten:
Behandeling
Hoe pak je een animal hoarder aan? Dat is een lastig vraagstuk. Er is zelden ziekte-inzicht. Er is therapie (cognitieve gedragdstherapie) nodig om de onderliggende psychische problemen (leegheid, verdriet, gemis) aan te pakken.
Dit kost tijd, veel geduld en is niet gemakkelijk. En net als bij een verslaving kent verzamelwoede veel terugvallen.
In het geval van hoarding op spullen richt de therapeut zich op het paniekgevoel dat het oproept om één ding weg te doen, (“hoe angstig maakt het je op een schaal van 1 tot 10 als je dit zou moeten weg doen”), vervolgens de hoarder dóór de paniek en gevoelens van onrust te laten gaan, en laten ervaren dat dit gevoel ook weer wegebt.
In het geval van dieren moeten er soms in één keer veel dieren weggehaald worden door de Dierenbescherming en kan er minder tijd voor dit intensieve traject zijn. Maar zonder (langdurige) gespecialiseerde therapeutische begeleiding is het slechts een tijdelijke oplossing en begint het hoarden van voren af aan. Alleen dieren weghalen en schoonmaken is geen echte oplossing.
Tenslotte
Uiteraard wil je de dieren heel graag helpen, als je toch tot de conclusie komt dat je met een hoarder te maken hebt. De dieren kunnen er niets aan doen! Maar realiseer je je dat je teleurgesteld zal worden door al je inspanningen en dat de situatie weer net zo uit de hand zal lopen als het werk geklaard is. Is dat al je tijd, geld en energie waard? Je bent met iemand bezig die een psychiatrische aandoening heeft en in feite een dierenkweller in plaats van dierenliefhebber is. Wil je dat wel? Het is beter om de hoarder bij de dierenbescherming of de politie aan te geven (hoewel er doorgaans onvoldoende wettelijke mogelijkheden zijn), te zorgen voor psychologische hulp, en te verhinderen dat er nog meer dieren het slachtoffer worden. Wordt geen medeplichtige! Het klinkt hard, maar wellicht is je tijd, energie en geld elders beter besteed.
Leestip:
Het boek ‘De horror van animal hoarding’ – Monique Hendriks
link:
The hoarding of animals consortium: http://vet.tufts.edu/hoarding/
Als je net in de wereld van het dierenwelzijn stapt, denk je dat iedereen net zo van dieren houdt als jij. Mensen en dieren hebben een hele mooie, speciale band. Maar er zijn meer mensen met een psychiatrisch probleem dan je denkt, die blijkbaar met het redden van dieren een eigen leegte op proberen te vullen. En die zonder het bewust te willen de dieren veel leed berokkenen. Men zegt wel eens ‘the road to hell is paved with good intentions’. Het dwangmatig verzamelen van dieren, ook wel ‘hoarding’ genoemd, komt helaas regelmatig voor, vaker dan je denkt. Bij particulieren, bij asielen, in binnen- en in het buitenland.
Wat is animal hoarding ?
Animal hoarding kan worden getypeerd door het uit de hand gelopen houden van honden (en/of andere dieren), samen met de ontkenning dat er een probleem is, én de onwil om afstand van dieren te doen.
Wanneer spreek je van animal hoarding?
- Als er meer dan een normale hoeveelheid dieren rondlopen in de beschikbare ruimte;
- Als er aantoonbaar te weinig zorg voor de dieren is (qua voeding, vachtverzorging, voortplanting, hygiëne, en ziekten);
- Ontkenning dat er een tekort aan zorg voor deze dieren is en de ontkenning dat de dieren daaronder lijden.
Wat gebeurt er in de hersenen van een hoarder?
Hoarding werd vroeger gezien als dwangneurose. Nu schaart met het onder de Obsessieve Compulsieve stoornissen (OCD genoemd). Maar wellicht moet het als een aparte afwijking worden geclassificeerd in het handboek voor psychiatrische aandoeningen. Mensen met OCD (bijvoorbeeld smetvrees) wéten dat ze aan een stoornis lijden, terwijl hoarders niet vinden dat ze een probleem hebben.
Mensen met verzamelwoede hebben veel hersenactiviteit in de voorste gedeelten van de hersenen als ze in een hersenscanner worden bestudeerd. Dit gebied heeft te maken met het nemen van beslissingen. Men ziet dat de informatieverwerking in de hersenen verstoord is; er zijn concentratiestoornissen, een hoarder kan slecht onderscheid maken, informatie vergaren en op basis daarvan een beslissing maken. Ook is er een gebrek aan inzicht, het hoarden is als het ware een blinde vlek. Er zijn trieste gevallen bekend dat een animal hoarder letterlijk tussen de dode en zieke dieren instond en beweerde dat er niets aan de hand was.
Er zijn ook aspecten van hoarding die lijken op een verslaving (zoals koopverslaving, elk nieuw dier dat de animal hoarder binnenhaalt geeft even een roes). Vijf procent van de bevolking schijnt te lijden onder een of ander vorm van hoarding.
Hoe ontstaat het?
Men heeft op dit moment het vermoeden dat er een aanleg voor moet zijn (het kan in families voorkomen, dat duidt op een genetische component), maar dat er een aanleiding voor moet zijn om het in werking te zetten. Dit is vaak een wat ze ‘life event’ noemen. Zoals een echtscheiding, de dood van een kind, verlies van een baas, etc.
Er is hoe dan ook een emotionele pijn, die niet met menselijke aandacht kan worden opgelost. De hoarder zoekt de troost bij dieren, die liefde geven zonder voorwaarden, die je accepteren zoals je bent, en die afhankelijk van je zijn.
Risico’s voor de hoarder zelf
Een hoarder stelt zichzelf bloot aan:
- sociale eenzaamheid door relatiebreuken, verstoting van vrienden en familieleden;
- ernstige gezondheidsrisico’s (in het geval van dieren verzamelen zijn de hoeveel heid parasieten en bacteriën, de ammoniakdampen, en de huisstof vaak extreem boven acceptabele waarden);
- financiële problemen;
- het afnemen van de dieren;
- huisuitzetting.
Wat is het verschil tussen animal hoarding en een asiel runnen of honden redden?
Animal hoarding kan beginnen als een nuttige missie om dieren te redden, maar door verschillende psychologische factoren gaat het uiteindelijk over in het vervullen van een eigen leegte en komen de dieren niet op de eerste plaats. Het is als het ware een glijdende schaal, voor de buitenwereld gekenmerkt door een toenemende bezorgdheid of de situatie nou wel of niet de grens van het acceptabele overschrijdt.
Sommige animal hoarders hebben stilletjes veel dieren thuis, anderen treden meer naar buiten en presenteren zich als een dierenredder.
Een goede dierenredder of een opvang voor dieren zal altijd het belang van de dieren voorop stellen, en erkent wanneer de capaciteit van de opvang en het welzijn van dieren in het gedrang komt en zal daar naar handelen. En open staan voor een dialoog, waar de animal hoarder vaak vijandig reageert op bezorgdheid van anderen.
Helaas zien ook soms de dierenvrienden in de omgeving van de animal hoarder niet dat er iets mis is, en zullen ze de persoon verdedigen, omdat die zo enorm veel overheeft voor de dieren. De dierenvrienden in de omgeving zullen zich vooral moeten afvragen hoe het met het welzijn van de dieren staat.
Dit zijn de punten waar je op kunt letten:
- Ondanks dat een hoarder zich voordoet als dierenredder, betreft het een uit de hand gelopen situatie. Een dierenliefhebber laat het niet zover komen.
- Er zijn veel meer dieren dan de woon/leefomgeving toelaat.
- De hoarder liegt over het juiste aantal dieren, zegt er een stuk of 20 te hebben als het er 60 zijn, of zal zeggen het niet precies te weten.
- De zorg laat te wensen over (onverzorgde lange vachten of juist kaalheid door schurft). Veel dieren zijn ziek en uit angst ontdekt te worden gaan hoarders niet naar de dierenarts.
- Dieren hebben gedragsproblemen, met name doordat ze zo dicht op elkaar moeten leven en soms niet eens buiten komen.
- Dieren planten zich ongebreideld voort, ook vaak tussen familieleden onderling. Daardoor ontstaan er genetische defecten bij nakomelingen.
- Het is er vuil, de ontlasting van de dieren wordt onvoldoende opgeruimd. Er kan sprake zijn van ammoniakdampen en insecten/parasieten. De hoarder kan er zelf nauwelijks meer wonen.
- Er zijn financiële problemen, er kan nauwelijks voer voor alle dieren worden gekocht, laat staan dat er een dierenarts kan worden betaald. Vaak zijn er ook huurschulden.
- De hoarder gaat zich isoleren van anderen, is wantrouwend als er hulp wordt aangeboden, ontkent dat er problemen zijn en wil niemand toelaten tot zijn of haar domein.
- De gemiddelde hoarder is een oudere, alleenstaande vrouw. Vaak hoog opgeleid en zeer gewiekst in het bespelen van de emoties van goedgelovige dierenliefhebbers.
- Een hoarder wordt zeer emotioneel en kan zelfs paniekaanvallen krijgen door de gedachte aan het moeten afstaan van dieren.
- Als er wordt ingegrepen kan de hoarder zich agressief opstellen en dreigen zichzelf, de ander of de dieren wat aan te doen.
- Als er dieren in beslag worden genomen zonder dat de hoarder psychologisch wordt begeleid, gaat men weer opnieuw verzamelen, want het is een zeer hardnekkige aandoening.
Behandeling
Hoe pak je een animal hoarder aan? Dat is een lastig vraagstuk. Er is zelden ziekte-inzicht. Er is therapie (cognitieve gedragdstherapie) nodig om de onderliggende psychische problemen (leegheid, verdriet, gemis) aan te pakken.
Dit kost tijd, veel geduld en is niet gemakkelijk. En net als bij een verslaving kent verzamelwoede veel terugvallen.
In het geval van hoarding op spullen richt de therapeut zich op het paniekgevoel dat het oproept om één ding weg te doen, (“hoe angstig maakt het je op een schaal van 1 tot 10 als je dit zou moeten weg doen”), vervolgens de hoarder dóór de paniek en gevoelens van onrust te laten gaan, en laten ervaren dat dit gevoel ook weer wegebt.
In het geval van dieren moeten er soms in één keer veel dieren weggehaald worden door de Dierenbescherming en kan er minder tijd voor dit intensieve traject zijn. Maar zonder (langdurige) gespecialiseerde therapeutische begeleiding is het slechts een tijdelijke oplossing en begint het hoarden van voren af aan. Alleen dieren weghalen en schoonmaken is geen echte oplossing.
Tenslotte
Uiteraard wil je de dieren heel graag helpen, als je toch tot de conclusie komt dat je met een hoarder te maken hebt. De dieren kunnen er niets aan doen! Maar realiseer je je dat je teleurgesteld zal worden door al je inspanningen en dat de situatie weer net zo uit de hand zal lopen als het werk geklaard is. Is dat al je tijd, geld en energie waard? Je bent met iemand bezig die een psychiatrische aandoening heeft en in feite een dierenkweller in plaats van dierenliefhebber is. Wil je dat wel? Het is beter om de hoarder bij de dierenbescherming of de politie aan te geven (hoewel er doorgaans onvoldoende wettelijke mogelijkheden zijn), te zorgen voor psychologische hulp, en te verhinderen dat er nog meer dieren het slachtoffer worden. Wordt geen medeplichtige! Het klinkt hard, maar wellicht is je tijd, energie en geld elders beter besteed.
Leestip:
Het boek ‘De horror van animal hoarding’ – Monique Hendriks
link:
The hoarding of animals consortium: http://vet.tufts.edu/hoarding/